canlıların,
yaşamına tehdit olarak algıladığı durumlarda
bilinçli ya da bilinçsiz sergilediği davranış bütünleri.
bazı havyvanlardaki şaşırtıcı savunma tiplerine örnekler ise:
------ düşmanın üstüne kusmak ------
fulmarus sp. bir deniz kuşunun ilginç davranış tutumu.
kuş, tehdit edildiğini hissettiği anda parlak turuncu renkte ve son derece kötü kokan bir ifrazat çıkarıyor.
turuncu içerik çok kötü bir kokuya sahip olsa da avcılarını kaçıran şey onun kokusu değil. kusmuktaki yağ, bir kuşun tüylerinin bir arada kalmasını sağlayan minik kancaların birbirinden ayrılmasına sebep olarak düşman kuşun uçuş mekanizmasına ket vuruyor.
dahası, kusmuk, tüylerin su geçirmez olma özelliğine de son veriyor.
bu kusmuğu geliştirmiş olan bu türde ise, tüyleri, kusmuğa karşı bir nevi bağışıklık kazanmış olduğu için kendisine zarar vermiyor.
kusmak, bazen hayat kurtarır.
------ kemiklerini kırarak silah üret ------
ona 'korkunç kurbağa' da deniyormuş.. adı,
trichobatrachus robustus
afrika'da yaşayan bu amfibinin başlıca silahı,
tehdit edildiğinde ortaya çıkardığı gizli pençeleri
arka bacaklarındaki, kaslara sabitlenmiş bir şekilde
bağ dokusu altında gizlenen pençeler, dışarı çıkacakları zaman kasları muazzam ölçüde gerip tıpkı
wolverine karakterinde olduğu gibi parmaklardan dışarı fırlıyormuş.
tabii bu esnada ayak kemikleri de kırılıyor. kırık kemiklerin tamamen iyileşmesi ise haftalar sürüyormuş. yani verdiği ödün bir hayli büyük.
------ ölü taklidi yapmak da işe yarayabilir ------
yok yok bizde işe yaramaz.. bu keçeli sıçanlarda bazen işe yarayan bir savunma mekanizması.
tehlikeli bir karşılaşma anında genellikle şoka girerek bayılıyorlar. tıpkı ölü gibi gözleri açık ve dili dışarıda yattığı için de avcılarının ilgisini kaybetmesine neden oluyorlar. hatta bir adım ileri giderek, ölü bir hayvandan yayılan kokuyu taklit edip kaskatı kesiliyorlar.
ölü taklitleri bazen saatlerce sürebiliyormuş.
------ kendine düğüm atmak ------
bu canlı ise
bir balık asalağı
bu canlının, vücudu boyunca sıralanmış halde dizili olan yaklaşık 100 adet salgı bezi mevcut. bir tehdit algılandığında, bunlardan yapışkan bir sıvı salgılamaya başlıyor. potansiyel bir saldırı anında bir dakikadan daha kısa sürede birkaç litre sıvıyı boca edebiliyor. kendine düğüm atarak bu bezlerden fışkırttığı salgı, balıkların solungaçlarını kaplayarak boğulmalarına neden oluyor.
hatta asalak, bu şekilde dev bir köpek balığını bile öldürebilirmiş.
------ hiçbir şey bulamazsan iç organlarını fırlat ------
canlılar çılgın.. deniz hıyarı onlardan da çılgın.
bazı deniz hıyarları, farklı gelişmiş olan bağırsakları sayesinde ilginç bir savunma tekniğine sahip.
saldırıya uğradıklarında kaslarını öyle sıkıyorlar ki bu baskı iç organları parçalayıp bağırsaklar aracılığıyla anüsten dışarı fırlatılıyor. fırlayan organlar türlere göre değişim göstermekte.
yine de genelde eşey organı, solunum organlarının bir kısmı ve bağırsakları parçaladıkları söylenebilir.
organları fırlatma numarası, saldırganı şaşırtmak adına değil, zarar vermek için. fırlayan içerik, çevredeki çoğu canlıyı saniyeler içinde öldürebilecek kadar zehirli.
peki bu canlı organlarını fırlatıp nasıl yaşıyor?
tüm organlarını baştan üreterek. bu, araştırmalara göre altı hafta gibi bir sürede tamamlansa da bu süre boyunca hayatta kalmayı başarıyorlarmış.
------ intihar saldırısı düzenle ------
koloni için kendini feda etmek.
borneo'da yaşayan karıncalardan,
camponotus saundersi adlı bu askerler kolonileri saldırıya uğradığında, hem işgalcileri hem de kendilerini öldürüyorlar.
bu karıncalar, bacaklarını çeneleriyle kavrıyor ve tüm karın kaslarını agresif bir şekilde geriyor. kaslar baskıya dayanamayıp parçalandığında, içeride oluşan basınç nedeniyle kafalarından bir sıvı püskürüyor.
aşındırıcı madde içeren bu sıvının yapışkan bir kıvamı var. tıpkı zehirli bir yapıştırıcı gibi hedefe boca edilmiş oluyor. böylece saldırgan hareketsiz hale getiriliyor.
------ gözlerinden kan fışkırt ------
bu davranışı sergiyen canlı ise amerika'nın güney batı taraflarında yaşayan
phrynosoma cornutum adlı bir boynuzlu kertenkele.
avcısı karşısında kendisini tıpkı bir balon gibi şişirerek kolay bir yem olmayacağını gösteriyor. bu sayede kafasındaki büyük dikenleri vurgulayıp avcıyı tedirgin ediyor.
ama avcı ısrarlı..
işte o zaman konuşmadan uzaklaşıyor.. (biraz da gülelim.)
bu duruma karşı gözlerinden kan fışkırtarak avcının kafasını karıştırıp duraklamasına neden oluyor. tabii sadece birkaç saniye sürüyor ama kertenkelenin kaçıp kurtulması için gereken avantajı da sağlamış oluyor.
ayrıca bu kertenkele, kanının üçte birini bu şekilde boca edebilirmiş. kan, zehirli kimyasallar barındırıyormuş.
edit: imla